Jak rozliczać samochód w estońskim CIT
Zagadnieniem, które pojawia się każdej niemal spółce na eCIT, jest kwestia odpowiedniego ujmowania wydatków na samochody (opłat leasingowych, paliwo, bramki, serwis, itd) wykorzystywane do celów mieszanych, w szczególności ustalenia podstawy opodatkowania. Temat dotyczy zarówno samochodów używanych przez właścicieli, członków zarządu czy niepowiązanych ze spółką pracowników. Poniżej omawiam obecny stan prawny w kontekście podatków od ukrytych zysków czy wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Liczę również, od jakich kwot wydatki na samochód są podatkowo mniejszym obciążeniem w estońskim CIT w porównaniu do zwykłego opodatkowania CIT.
Użytkowanie samochodów do celów mieszanych
W pierwszej kolejności należy wskazać, że wpis dotyczy tylko samochodów używanych do celów mieszanych. Czyli, zgodnie z art. 16 ust. 5f ustawy o CIT: "W przypadku nieprowadzenia przez podatnika ewidencji, o której mowa w art. 86a ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług, uznaje się, że samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika."
Takie samochody mogą podpadać pod konieczność uiszczenia podatku w ramach estońskiego CIT.
W przypadku, gdy samochód wykorzystywany jest wyłącznie dla celów działalności gospodarczej, wówczas podatnik nie jest zobowiązany do zapłaty podatku od dochodu z tytułu ukrytych zysków ani dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w ramach estońskiego CIT. Jednakże, zgodnie z art. 28m ust. 5 ustawy CIT ciężar dowodu, że składniki majątku są wykorzystywane na cele działalności gospodarczej, spoczywa na podatniku. Zgodnie z przepisami katalog dowodów na udowodnienie tej tezy jest otwarty; podatnik ma pełną dowolność co do formy i wyboru środków dowodowych.
Oznacza to, że nieprowadzenie przez podatnika opodatkowanego ryczałtem od dochodów spółek ewidencji określonej w art. 16 ust. 5f ustawy CIT nie oznacza automatycznie, że jest on obowiązany rozpoznać dochód z tytułu ukrytych zysków lub wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Jeżeli, pomimo nie prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, udowodni, że samochody osobowe są wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej to w takiej sytuacji wydatki z tego tytułu nie będą opodatkowane jako ukryty zysk, ani wydatek niezwiązany z działalnością gospodarczą.
Opodatkowanie samochodu w estońskim CIT
Przepisy są jednoznaczne - jeżeli samochody osobowe nie są wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej to w takim przypadku 50% wydatków z tego tytułu będzie stanowić:
- ukryty zysk – w przypadku wykorzystywanie samochodu przez wspólnika, podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym wspólnikiem.
- wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą - w przypadku wykorzystywania samochodu przez pracownika (podmiot niepowiązany) do celów mieszanych.
Przepisy wskazują na to bezpośrednio.
Podstawa opodatkowania = kwota brutto
Do wydatków zaliczanych do podstawy opodatkowania należą wszelkie koszty zakupu, eksploatacyjne, związane zużywaniem samochodów osobowych będących własnością Spółki lub używanych na podstawie umów najmu, np. miesięczny czynsz lub rata najmu lub płatności, koszty paliwa, napraw, wymiany ogumienia itp.
Zgodnie z art. 28m ust. 4 pkt 2 lit. b ustawy o CIT do ukrytych zysków należy zaliczyć 50% wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie dla celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.
W praktyce powstało pytanie, od jakiej kwoty liczyć 50% - brutto, netto, od tego co stanowiłoby koszt w ramach zwykłego opodatkowania?
Na ten moment organy podatkowe stoją na stanowisku, że należy liczyć od kwoty brutto.
Np. interpretacja 0111-KDIB1-2.4010.730.2022.2.DP z 12 stycznia 2023 roku: "Ustalając wartość ukrytych zysków w rozumieniu art. 28m ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT w przypadku samochodów osobowych wykorzystywanych na cele mieszane, należy brać pod uwagę wartość wydatków w kwocie brutto (tj. wraz naliczonym podatkiem VAT)."
Organy odwołują się przy tym do ustawy o rachunkowości, wskazując, że cena nabycia czy też koszt są pomniejszane o VAT w przypadku gdy podlega on odliczeniu na podstawie odrębnych przepisów. Natomiast wydatek jest ujmowany w księgach rachunkowych w kwocie brutto.
"W związku z powyższym w świetle ustawy o rachunkowości pojęcie kosztu czy ceny nabycia nie jest tożsame z pojęciem wydatku."
Ograniczenia w eCIT a ograniczenia w zwykłym CIT - gdzie korzystniej
Zatem, tak jak napisałem wyżej, od samochodów jest podatek.
Warto jednak zwrócić w tym miejscu uwagę, że również w klasycznym CIT istnieją ograniczenia dla samochodów używanych do celów mieszanych:
- VAT: podatnik może odliczyć tylko 50% naliczonego VAT (to się nie zmienia w eCIT)
- podatnik nie można wrzucić w koszty odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej kwotę 150.000 zł. (225 000 dla pojazdów elektrycznych)
- inne wydatki podatnik może ująć jako koszty uzyskania przychodu wyłącznie do kwoty 75%. Pozostała część to koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (NKUP).
W estońskim CIT, jako odrębnym reżimie opodatkowania, nie stosuje się zasad dotyczących ustalania NKUP.
Oznacza to, że dla droższych aut korzystniejszym podatkowo jest opodatkowanie w ramach eCIT a nie klasycznym CIT.
Gdzie jest granica?
Cóż, z uwagi na mnogość możliwych sytuacji, związanych z dodatkowymi wydatkami nie można jednoznacznie ustalić kwoty granicznej. Ale odniesieniu do nabycia pojazdu granica leży w okolicy 235 000 za pojazd. Tj. w samochodach, których ceny netto oscylują około tej kwoty, obciążenie podatkowe z tytułu estońskiego CIT jest niższe niż w ramach klasycznego CIT.
